چگونه درس بخوانیم تا موفق شویم؟

                                                                                                            

مقدمه    

یکی از اشتباهات اکثر دانش آموزان این است که هر روز که به خانه می‌آیند بجای آنکه تکالیف درسی مربوط به همان روز را انجام دهند و مطالب تدریس شده در آن روز را در بعد از ظهر همان روز مطالعه کنند و زمان کمی را نیز برای یادآوری دروس فردا صرف کنند، تمام وقت  بعد از ظهر را  صرف  دروس  و  مسائل عقب  افتاده  دیروز، پریروز و روزهای قبل

می کنند و یادگیری دروس امروز را به فردا و پس فردا و روز جمعه موکول می کنند. بنابراین دانش آموز همیشه از درس ها عقب می‌ماند و هیچگاه همگام با معلم و کلاس درس نمی‌باشد.

دانش آموزان عزیز بدلیل همین روش غلط درس خواندن و عقب بودن از کلاس درس یک نفرت و انزجاری از درس خواندن در دل خود دارند و همین امر سبب می‌شود که کم‌کم از کتب درسی دوری کرده و با سرگرم نمودن خود به اموری دیگر وقت گرانبهای خود را از دست می دهند .

مطالب درسی چون آهن رباست، هرچه بیشتر به آن نزدیک شوید شما را با نیروی مغناطیسی بیشتر بسوی خود جذب و به خود علا‌قمند می‌کند. هرچه از مطالب درسی دوری کنید و سعی در یادگیری آنها نکنید از آن متنفر خواهید شد.

2

* پس چگونه درس بخوانیم تا در تحصیل موفق شویم؟

مهمترین مهارت‌هایی که می‌تواند منجر به موفقیت در تحصیل شود بقرار زیر است:

1- داشتن هدف                                           2- مهارت در کلاس درس

3- برنامه مطالعه در منزل                              4- نکات مهم در هنگام مطالعه

5- تمرکز حواس                                           6- تغذیه و استراحت

7- مهارت در جلسه امتحان

 

* هدف

1- هدف آن چیزی است که فرد برای رسیدن به آن تلاش می کند و اگر برای رسیدن به

    آن تلاش نکند هدف محسوب نمی شود و فقط یک آرزوی کلامی است.

2- هدف از درس خواندن را برای خود مشخص کنیم .  

3- هر چه هدف بزرگتر باشد انرژی درونیمان برای رسیدن به آن بیشتر می شود.

4- برای رسیدن به اهداف بزرگ ابتدا باید آن را به اهداف کوچکتر تقسیم و برای رسیدن به اهداف کوچک زمان تعیین کنیم ( مثلا برای یادگیری بهتر مفاهیم درس فیزیک باید دریادگیری عمیق تر پیشنیازهای ریاضی بیشتر وقت صرف کنم )

5- بعد از رسیدن به هر هدف جزئی، خود را تشویق کنیم.

6- هیچگاه به خود اجازه ندهیم با اهداف مبهم حرکت کنیم.

  هر چه هدف بزرگتر باشد انرژی درونیمان برای رسیدن به آن بیشتر می شود

 

 

3

* مهارت در کلاس درس                                                                 

1- قبل از رفتن به مدرسه و کلاس درس با انجام حرکات ورزشی خون و اکسیژن بیشتری به

    مغزمان بفرستیم و بموقع سر کلاس درس آماده شویم.

2- از دوستانمان بخواهیم در هنگام درس از صحبت کردن و انجام هر گونه رفتاری که باعث

حواس پرتی ما می شود خودداری کنند .

3- حواس خود را در کلاس جمع کنیم.

4- درس را در کلاس یاد بگیریم زیرا یادگیری مطالب جدید از همان کلاس درس آغاز می شود.

5- اگر مطلبی را نفهمیدیم سوال کنیم این کار را به بعد موکول نکنیم.

6- در کلاس فعال باشیم و به سوالات معلم داوطلبانه پاسخ دهیم.

7- از سوال کردن خجالت نکشیم.

8- معلم خود را  با انجام تکالیف و فعالیت‌های خواسته شده و مرتب نوشتن دفتر و کسب نمرات خوب متوجه علاقهمان به درس نماییم.

9- از معلمان بخواهیم تا برای مطالعه بیشتر ما، منابع کمک درسی دیگری رانیز  معرفی کنند.

10-  همواره در کلاس درس مودب و ظاهری آراسته داشته باشیم.

11- برای نوشتن جزوات درس یا حل تمرینات در کلاس درس از رنگهای مختلف استفاده کنیم.

سعی کنید با کسب اجازه معلم ،با دانش آموزان دیگر یادگیری گروهی و مشارکتی داشته باشید

 

4

* برنامه مطالعاتی در منزل

1- داشتن برنامه مطالعاتی در منزل :

                 از اتلاف وقت و انرژی ما جلوگیری می کند.

                 عادات مطالعه درست را در ما بوجود می آورد.

                 ساعت مطالعه و انجام تکالیف را تنظیم می کند.

                  امکان بررسی وضعیت مطالعه را برای خود کنترلی بوجود می آورد.

2- اجرای برنامه مهمتر از خود برنامه است.

3- برنامه مطالعاتی باید ساده و قابل انعطاف باشد تا به تدریج با وضعیت ما هماهنگ شود.

4- از فرصت‌ها ی کوچک نیز برای مطالعه و استفاده بهینه از زمان کمک بگیریم.

5- در برنامه ریزی خود برای افزایش حجم مطالعه عجله نکنیم.

6- در برنامه ریزی خود زمانی برای مرور درس نیز در نظر بگیریم زیرا یادگیری هر مطالب

شامل 20% مطالعه و 80% مرور است.

7-پیشنهاد می شود در برنامه ریزی برای رسیدن به زمان 5/4 ساعت مطالعه و انجام تکالیف در روز تلاش نمائید ( کافی است بطور تدریجی به زمان مطالعه خود بیافزائید  ) .

8- 5/4 ساعت فوق را بین مطالعه و انجام تکالیف خواسته شده امروز صبح و مرور مطالب

فردا تقسیم بندی کنیم. ( استفاده از فرم صفحه 19 - از مربی راهنمای پایه کمک بگیرید )

9- بعد از هر 60 دقیقه مطالعه انجام تکلیف 10 الی 15 دقیقه استراحت برای خود منظور کنیم.

10- وقتی سرحال و شاداب هستیم ابتدا مطالعات و تکالیف مشکل‌تر را انجام دهیم.

11- بعضی از دانش‌آموزان بعدازظهر‌ها، برخی شبهاو برخی دانش آموزان صبح زود را برای      یادگیری خود بهتر عنوان می کنند بنابراین می توانیم متناسب با آن برنامه خود را بنویسیم.

12- نمونه‌ای از جدول برنامه‌ریزی مطالعاتی در منزل در صفحات بعدی ارائه شده است که

می توانیم متناسب با وضعیت خود آن را تکمیل نمائیم.

13- بجای مقایسه مقدار ساعات مطالعه خود با دیگران  باید از زمانهای مطالعه خود استفاده

مطلوب ببریم.

14- تنوع و حجم زیاد برنامه‌ها نشانه خوب کار کردن نیست بلکه بیانگر بی نظمی ذهن است.

 

* نکات مهم در هنگام مطالعه

1- برای هر درس دفتری   40 برگ  تهیه  و در هنگام مطالعه ، نکات مهم درس را در آن

     بصورت خلاصه بنویسیم تا در مرورهای بعدی از آن دفتر استفاده نمائیم.

2- برای فهمیدن درس بخوانیم نه برای مطالعه کردن .

3- بعد از هر 60 دقیقه مطالعه و انجام تکلیف 10 الی 15 دقیقه استراحت نماینم.

4- درس و تکالیف هر روز را در عصر همان روز مطالعه و انجام دهیم.

5- پوشه‌هایی را برای هر درس آماده کرده و برگه‌های امتحان و جزوات و تمرینات تکمیلی

معلمان را بصورت تفکیک شده در آنها نگهداری کنیم.

6- بلند خواندن مطالب درسی در یادگیری سهم موثری دارد.

7- در صورت تمایل به مطالعات دسته جمعی حداکثر تعداد 3 الی 4 نفر از دانش آموزان علاقمند را انتخاب و بصورت آزمایشی ، 1 یا 2 جلسه را با آنها مطالعه کنیم در صورتی که اهل مطالعه و استفاده بهینه از وقت هستند . جلسات خود را ادامه میدهیم. هر کس مسئول تدریس یک قسمت از درس شده و برای بقیه توضیح دهید.

8- از انباشته شدن تکالیف و دروس دوری کنیم.   

9- برای شروع برنامه مطالعاتی این پا و آن پا نکنیم یعنی مثلا خود را با مرتب کردن منزل ،

میز و اطاق یا تلفن کردن، خواندن مجلات و ... سرگرم نکنیم.

10- می توانیم روش درس خواندن دانش آموزان قوی را از آنها بپرسیم.

11- از کتاب حل المسایل استفاده نکنیم و سعی کنیم خودمان به جواب برسیم.

12- بهترین منبع برای درس خواندن کتابهای درسی است.

13- تاکید می شود از مرور کردن برای بخاطر سپاری مطالب درس استفاده کنیم.

14- مطالعه بهینه یعنی استفاده کامل از زمان موجود برای درک و فهم مطالب .

15- هر سوژه و مشغله ذهنی ارزش وقت گذاری ندارد، انرژی خود را برای کارهای اصلی

کنترل و ذخیره کنیم.

16- اندیشه منفی در زمان درس خواندن یعنی کمترین احتمال نتیجه گیری و موفقیت درسی.

17- از جعبه لایتنر یا G5 نیز برای درس خواندن استفاده کنید . ( توضیح در صفحات 17 و 18 )

* شرایط و مکان مطالعه

1- اتاقی ثابت و بدور از سر و صدا و عوامل مزاحم و فقط مخصوص مطالعه برای خود

     انتخاب کنیم.

2- دمای اتاق متعادل بوده و هوای تازه برای رسیدن اکسیژن در اتاق جریان داشته باشد.

3- کتابخانه کوچکی برای خود در اتاقتان تهیه و کتب مرجع و کمک درسی و نرم افزار‌های

مورد نیاز را در آن نگهداری کنیم.

4- نشستن پشت میز بهترین حالت برای مطالعه است، اگر میز موجود نسبت بکمک متکا

یا پشتی روی زمین این شرایط را فراهم نمائیم.

 

هیچگاه در حالت لم دادن، قوز کردن، پا دراز کردن، راه رفتن یا پهن شدن روی زمین

                               مطالعه نکنیم و تکلیف ننویسیم.

 

* اتلاف وقت

اکثر دانش آموزان از کمبود وقت برای درس خواندن شکایت می کنند. اگر فعالیت درسی آنها را بررسی کنیم  متوجه  می شویم  که  آنها  کمبود وقت ندارند بلکه زمان زیادی را تلف

 می کنند. در واقع اکثر مابه جای کمبود وقت با مشکل اتلاف وقت مواجه هستیم. عواملی که در این اتلاف وقت موثرند عبارتند از:

1) مطالعه سطحی                                           2) حواس پرتی در کلاس درس

3) مشغول شدن به کارهای بی اهمیت             4) تلویزیون، کامپیوتر، تلفن

5) بی توجهی به اولویت های کاری                 6) افراط در استفاده از کلاس‌های ورزشی

 7) بی انضباطی و شلختگی فکری و کاری             8) کار امروز را به فردا انداختن

همت بلند دار که مردان روزگار  از همت بلند به جائی رسیدند

 

 

* تمرکز حواس

1- عدم تمرکز حواس امری طبیعی است و نباید خود را نگران کنیم و فقط باید سعی کنیم آن

را کنترل کنیم.

2- در کلاس درس و در منزل هنگام مطالعه، افکاری که ذهن ما را به خود مشغول می‌سازد را در برگه‌ای یادداشت تا بعد از اتمام کلاس درس یا مطالعه ، در منزل به آنها بپردازیم.

3- مطالعه در یک مکان و زمان ثابت و طبق برنامه در تمرکز حواس موثر است.

4- هنگام مطالعه از یادداشت‌ برداری و خلاصه نویسی از نکات مهم برای تمرکز بیشتر

استفاده کنیم.

5- گاهی بلند خوانی (بصورتی که مزاحمتی برای دیگران نداشته باشد) در تمرکز حواس موثر

است.

  مرتب بودن روی میزمطالعه و خلوت کردن آن تمرکز حواس را بهتر می کند

 

7- اگر تمرکز حواس کمی برایمان سخت شد از مطالعه دست برداشته، کمی مکث نموده و بایستیم و کمی نرمش کرده یا بالا و پایین بپریم یا یک سیب گاز بزنیم یا در صورت نیاز چرت کوتاهی بزنیم.

8- افزایش تمرکز حواس ارتباط مستقیمی با میزان انگیزه فرد دارد بنابراین انگیزه مطالعه

را با توجه به اهداف تحصیلمان افزایش دهیم.

9- مهارت مواجه با افکار مزاحم را در خود بوجود آورده و تقویت کنیم.

 

ورزش و تحرک جسمانی متعادل و در زمان مناسب شادابی و نشاط و آمادگی روانی

 

را

برای

دقت و تمرکز در ما بوجود می آورد.

 * تغذیه

1) خوردن صبحانه کامل را قبل از رفتن به مدرسه فراموش نکنیم.

2)  دانش آموزانی که صبحانه نمی خورند، در مدرسه یادگیری و کارآیی کمتری دارند.

3) خوردن ماست، سالاد، میوه، ماهی، سبزیجات، تخم مرغ، لبنیات، گردو، بادام و… را درتغذیه خود فراموش نکنیم.

4) خوردن 6 الی 8 لیوان آب در روز موجب جلوگیری از کاهش توانائی حافظه می شود.

5) در عصر یک وعده غذای سبک و مقوی باعث تامین گلوکز مورد نیاز مغز می شود.

6) برای رفع خستگی ذهنی پس از ساعات مطالعه زیاد یک لیوان شیر به همراه خرما یا عسل بخوریم.

7- مواد قندی نیاز اصلی فعالیت های مغز را تامین می کند پس در جلسات امتحانی با اجازه معاون مدرسه شکلات یا بیسکویت بهمراه داشته باشیم.

 * استراحت

1- وقتی خواب هستیم مغز  ما  حافظه‌های  جدیدی  را  بوجود  آورده و مطالب خوانده شده راطبقه بندی می کند.

2- کم خوابی تاثیر خود را بصورت ناگهانی نشان نمی دهد  بلکه ممکن است تاثیر منفی آن روی تمرکز حواس ، عدم یادگیری، عدم توانایی حل مساله، کاهش حافظه و .. نشان دهد بنابراین مراقب میزان خواب خود باشیم.

3- معمولا  بین 6 الی 8 ساعت خواب در روز برای نوجوانان و جوانان مفید و کافی است.

4- بهترین شکل خوابیدن اصطلاحا طاق باز و یا روبه قبله خوابیدن است چون باعث تنظیم بارهای مثبت و منفی و روان شدن جریان خون می شود.

5- بهتر است برای خوابیدن مکان ثابتی را داشته باشیم.

 6- در صورت امکان، قبل از خوابیدن دوش بگیریم که موجب آرامیدگی عضلانی و کسبآرامش ذهنی می شود.

7- اگر هنگام خواب افکار مزاحم به سراغ ما آمد با آنها مقابله نکنیم.

8- اگر به خواب بعد ازظهر احتیاج داریم بیشتر از یک ساعت نخوابیم در زمستان بدلیل

     کوتاهی روز از خواب عصر کم کرده و به خواب شب اضافه کنیم.

9- بعد از بیداری 15 دقیقه برای بازگشت به حالت طبیعی، در نظر گرفته و از شستن دست و صورت و خوردن و یا آشامیدن برای تسریع در بازگشت به حالت طبیعی استفاده کرده سپس طبق برنامه مطالعه را شروع کنیم .

10- در بین مطالعات دروس مختلف (هر کدام به میزان حداقل یکساعت ) 10 الی 15 دقیقهاستراحت کنیم.

معمولا  بین 6 الی 8 ساعت خواب در روز برای نوجوانان و جوانان مفید و کافی است .

 * شرکت موفق در امتحان

1) امتحانات بهانه های خوبی برای مطالعه مرتب و جدی هستند از این محرک به خوبی

   استفاده کرده مطالب را مرور کنیم.

1) از ابتدای سال برنامه مطالعاتی داشته باشیم.

2) کلیه سوالات و برگه‌های امتحانی طی سال را به تفکیک در پوشه های مناسب نگهداری کنیم و قبل از انجام هر آزمون اشکالات امتحانات قبلی خود را از روی آن ها برطرف نمائیم.

3) بصورت مفید مطالعه کنیم.

4) در کلاس درس توسط معلم و یادر حیاط و یا در کتابخانه مدرسه با دوستانمان رفع اشکالکرده و رفع اشکالاتمان را به بعد موکول نکنیم.

5)به خاطر داشته باشیم که نتایج امتحانات نشانه شخصیت ما نیست بلکه نشانه تلاش مابرای یادگیری مطالب درسی است.

6) دانش آموزی که با برنامه ریزی قبلی درس خوانده باشد در شب امتحان برای مرور و     تثبیت یادگیری‌های قبلی تلاش می کند نه برای آموختن و یادگیری مطالب برای اولین بار.

7) از دفترچه های خلاصه و نکته برداری که در قسمت نکات مهم در مطالعه اشاره شد برایمرور مطالب استفاده کنیم.

8) از یک ماه قبل خود را برای شرکت در امتحانات نیمسال اول و یا دوم آماده کنیم .

9) بودجه بندی سوالات را از معلم بپرسیم . یعنی از هر بخش کتاب چند نمره در امتحانپرسیده خواهد شد.

10) شب قبل از امتحان حداقل 7 الی 8 ساعت خواب آرام لازم است.

11) صبح زودتر بیدار شده کمی ورزش کنیم و صبحانه کامل را فراموش نکنیم.

12) زودتر به مدرسه رفته و اشکالات احتمالی خود را توسط دوستان یا معلمان برطرف کنیم.

13)  در جلسه امتحان ، اول به سوالات راحت‌تر پاسخ دهیم بعد به سراغ سوالات مشکل‌تر یا وقت گیر برویم.

14) در جلسه امتحانی حواسمان به امتحان باشد و نباید خروج دانش آموزانی که امتحان خود راتمام کرده‌اند از سالن امتحان، باعث حواس پرتی ما شود.

15) در پاسخ دادن به سوالات امتحانی عجله نداشته باشیم.

16) بعد از اتمام سوالات یکبار دیگر به دقت پاسخ های خود را مرور کنیم و مطمئن بشویمسوالاتی جا نیافتاده باشد.

 پیامهای آموزشی و تربیتی

1) اجازه ندهیم کنترل ما به دست دیگران بیافتد و قبل از هوشیار نمودن ما توسط

دیگران خود به بهبود وضعیت درسی خود بپردازیم.

2) مغز مانند ماهیچه است هر چه از آن استفاده کنیم قدرت و توانایی مغزمان افزایش یافتهو قدرت یادگیری ما هم بیشتر می شود.

3) کلید قرن بیست و یکم آموزش مستمر است.

4) شرط موفقیت در هر کار و خصوصا تحصیل پشتکار است.

5) شخصیت و موفقیت آینده ما بستگی به این دارد که در 5 سال اخیر با چه دانش‌آموزانی دوست شده و ارتباط داشته ایم یا به چه کتابها، فیلم‌ها و سرگرمیهایی خود را مشغول کرده‌ایم.

6) خود انضباطی را در تمام کارهایمان تمرین کنیم.

7) ورزش را فراموش نکنید (عقل سالم در بدن سالم ) .

8) از  اهمال و سستی بپرهیزید  و کار امروز را به فردا میفکنید .   

 حضرت محمد (ص)

9) عاقل بر سعی و کوشش‌های خود تکیه می کندو نادان به آرزوهای دور و دراز خویش .     امام حسین(ع)

10) فرصت‌ها از دست دادن اندوه ها ببار می آورد .  

  حضرت محمد(ص)

11) طالب علم در دنیا به عزت می رسد و در آخرت به رستگاری .   امام محمدتقی (ع)                                

 جعبه لایتنر                           

 میدونید که تکرار یکی از مراحل مهم یادگیری هست و برای انجام مرور باید برنامه داشت . یکی از ابزارهایی که در انجام مرور به ما کمک میکنه جعبه لایتنر هست . امروز نحوه استفاده از جعبه لایتنر رو مینویسم :

جعبه لایتنر از 5 قسمت تشکیل میشود .عرض قسمتهای مختلف بترتیب 1،2،4،8،15 سانتیمتر است.شما براحتی میتوانید این جعبه را بسازید.

 این روش را میتوانید برای یادگیری هر درسی استفاده کنید. هر موضوع یاد گرفتنی را روی یک برگ کاغذ با اندازه ای متناسب با اندازه جعبه ، بنویسید . روی هر برگه فقط یک موضوع را بنویسید مثلا یک سوال درسی را روی برگه بنویسید و در پشت برگه پاسخ آنرا بنویسید.

 مراحل کار با جعبه لایتنر :

 1- روز اول : تعدادی از برگه ها را تکمیل میکنید و پس از اینکه هر دو روی برگه را یکی دو بار مرور کردید ، برگه ها را در خانه اول جعبه قرار دهید.

2- روز دوم : ابتدا برگه هایی را که دیروز تهیه کرده بودید از خانه اول بردارید .سوال ها را از روی برگه بخوانید و سعی کنید جواب ها را به خاطر بیاورید.آنهایی را که بلد نبودید مجددا در خانه اول قرار دهید و آنهایی را که بلد بودبد به خانه دوم منتقل کنید و پشت این برگه ها یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار دهید.در پایان برگه هایی را که در روز دوم برای اولین بار تهیه کرده اید در خانه اول قرار دهید.

3- روز سوم : به برگه های خانه دوم دست نمیزنید زیرا خانه دوم هنوز تکمیل نشده است و ظرفیت دو گروه برگه را دارد.باز هم از برگه های خانه اول شروع کنید و برگه هایی که جواب سوالاتشان را بلد هستید به خانه دوم منتقل میکنید و در پشت کاغذ رنگی قرار میدهید تا این برگه ها با برگه های روز گذشته مخلوط نشوند . برگه هایی که پاسخشان را بلد نیستید بهمراه برگه های جدیدی که امروز تهیه کرده اید در خانه اول قرار دهید.

4- روز چهارم : چون ظرفیت خانه دوم روز قبل تکمیل شده از این خانه شروع میکنیم ولی فقط برگه های ردیف جلوتر را برمیداریم و اگر به سوالات پاسخ صحیح دادیم آنها را در ابتدای خانه سوم قرار میدهیم و پشت این برگه ها یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار دهید. ضمنا برگه های باقیمانده در خانه دوم را جلوتر میبریم و کاغذ رنگی را در پشت این برگه ها میگذاریم.سپس به خانه اول برمیگردیم و برگه هایی را که پاسخشان را بلد هستیم در خانه دوم و پشت کاغذ رنگی قرار میدهیم و برگه هایی را که پاسخشان را بلد نیستیم بهمراه برگه های جدیدی که امروز تهیه کرده ایم در خانه اول قرار میدهیم.

5- خانه سوم برای چهار گروه برگه در نظر گرفته شده و باید چهار روز صبر کنبد تا این قسمت تکمیل شود. البته هر روز پس از ورود برگه ها از خانه دوم به خانه سوم پشت این برگه ها یک کاغذ رنگی میگذارید.

6- خانه چهارم جای هشت گروه برگه را دارد و هشت روز پس از ورود اولین برگه ها پر خواهد شد. خانه پنجم جای پانزده گروه برگه را دارد و شانزده روز طول میکشد تا تکمیل شود.

اگر در کار مرور وقفه ای نیندازید 30 روز طول خواهد کشید تا هر 5 قسمت جعبه تکمیل شود.همیشه بین هر دو گروه برگه یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار دهید تا برگه های مربوط به روزهای مختلف با هم مخلوط نشوند .از روز سی و یکم به تدریج برگه ها از داخل جعبه خارج میشوند و شما میتوانید این برگه ها را بایگانی نمایید زیرا پس از 5 بار تکرار موفقیت آمیز هر برگه در زمانهای متفاوت میتوانید مطمئن باشید که آن موضوع را برای همیشه فرا گرفته اید و هیچگاه آن را فراموش نخواهید کرد.